Regulacje - zasady prowadzenia badań

Zwierzęta laboratoryjne są wykorzystywane w badaniach wyłącznie wtedy, gdy nie jest możliwe zastosowanie innych metod i gdy uzasadnia to cel badania.

Regulacja prawne

1. Prowadzenie badań na zwierzętach regulują europejskie i krajowe przepisy: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych w celach naukowych, Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz.U. 2015, poz. 266, z późniejszymi zmianami), Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 30 listopada 2022 r. w sprawie szkoleń, praktyk i staży dla osób wykonujących czynności związane z wykorzystywaniem zwierząt do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz.U. 2022, poz. 2576).

2. Każde badanie z użyciem procedur na zwierzętach musi uzyskać zgodę Lokalnej Komisji Etycznej do Spraw Doświadczeń na Zwierzętach (LKE).

3. Wnioskując o pozwolenie do LKE, konieczne jest przedstawienie m.in.:
a) celu, opisu doświadczenia i zastosowanych procedur oraz ich dotkliwości dla zwierząt; 
b) uzasadnienia wyboru gatunku zwierzęcia oraz liczby zwierząt biorących udział w badaniu, która musi zostać określona statystycznie w taki sposób, aby przy użyciu jak najmniejszej liczby osobników zrealizować założone cele badawcze;
c) uzasadnienia zastosowania w planowanych badaniach zasady 3R;
d) streszczenia nietechnicznego, które jest elementem ogólnie dostępnej informacji publicznej o planowanych eksperymentach i losie zwierząt.

4. Wniosek składany do LKE jest wcześniej opiniowany i zatwierdzany przez Zespół do spraw dobrostanu zwierząt, działający w danej instytucji.

5. Aby wykorzystywać zwierzęta w badaniach laboratoryjnych, naukowcy muszą uzyskać tzw. wyznaczenie – dokument potwierdzający, że przeszli szkolenie teoretyczne i praktyczne oraz odpowiednie praktyki.

6. Zwierzętarnie podlegają zapowiedzianym i niezapowiedzianym kontrolom zewnętrznym, które przeprowadzane są przez Powiatowego Lekarza Weterynarii oraz kontrolom wewnętrznym przeprowadzanym przez Zespół ds. dobrostanu zwierząt.

 
Powołany w Instytucie Zespół ds. dobrostanu zwierząt kilka razy w roku przeprowadza kontrole wewnętrzne warunków hodowli zwierząt i ich kondycji oraz wybranych doświadczeń przeprowadzanych z udziałem zwierząt. 

Zasada 3R

Zasada 3R (Replacement, Reduction, Refinement) obejmuje wytyczne, którymi należy kierować się w czasie planowania i prowadzenia doświadczeń na zwierzętach. Ma ona na celu ograniczenie udziału zwierząt w badaniach laboratoryjnych i polepszanie ich dobrostanu.

Zasada 3R: 

Zastąpienie (Replacement) – stosowanie alternatywnych metod badawczych w miejsce badań z wykorzystaniem zwierząt.

Ograniczenie (Reduction) – zmniejszenie liczby badanych zwierząt do niezbędnego minimum przy zachowaniu wiarygodności danych statystycznych. 

Udoskonalanie (Refinement) – minimalizację stresu i cierpienia zwierząt poprzez optymalizację warunków ich środowiska oraz wykonywanie procedur z zastosowaniem najnowocześniejszych metod mających poprawić dobrostan zwierząt w eksperymencie.

Szkolimy z przeprowadzania badań z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych
We współpracy z Polskim Towarzystwem Nauk o Zwierzętach Laboratoryjnych (PolLASA) prowadzimy szkolenie teoretyczne w języku angielskim dla obcokrajowców z różnych instytucji naukowych w kraju.  Nasz kurs obejmuje obowiązkowy panel dotyczący pracy z danio pręgowanym, a także jego zarodkami. Użycie larw danio pręgowatego w doświadczeniach jest metodą alternatywną i realizuje zasadę zastąpienia. DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

Dowiedz się więcej - KLIKNIJ W LINK:

Badania naukowe z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych 
Znaczenie badań
Regulacje
Badania w MIBMiK